Stacja bolidowa

Numer stacji: PFN14

Zielona Góra wraca na mapę Polskiej Sieci Bolidowej - Polish Fireball Network (PFN). We wrześniu 2010 roku działalność stacji została wstrzymana ze względu na konieczną modernizację. Instytut Astronomii im. prof. Janusza Gila Uniwersytetu Zielonogórskiego (IA UZ) dokonał zakupu trzech wysokiej klasy kamer, które zostały umieszczone w jednym z najwyższych punktów naszego miasta, na szczycie Wieży Braniborskiej. Instalacji dokonano w dniach 19-20 lutego 2022. Kamery obsługiwane zdalnie, monitorują praktycznie całe niebo w poszukiwaniu bolidów, czyli meteorów o jasności większej niż -4 mag (jasność Wenus to -4.6 mag). Prócz strony naukowej przedsięwzięcie ma na celu promocję astronomii w naszym regionie oraz zwiększenie aktywności studentów i uczniów szkół średnich.  IA UZ chce zaangażować młodych ludzi w obsługę sprzętu oraz analizę danych obserwacyjnych. Projekt stworzy dużą szansę na rozwój zainteresowań oraz umiejętności technicznych i programistycznych.

Jasno spalający się meteor w atmosferze Ziemi sam w sobie jest zjawiskiem imponującym oraz zwracającym uwagę każdej osoby. Poza ogólną fascynacją zjawiska te niosą również ze sobą wiele ważnych informacji. Meteory to tak naprawdę małe skaliste ciała pochodzenia kometarnego lub asteroidalnego, które orbitują w przestrzeni kosmicznej z prędkościami przekraczającymi 70 km/s. W szczególnych przypadkach może dojść do przecięcia orbity takiego obiektu z innym ciałem niebieskim, np. Ziemią. Interakcja z atmosferą powoduje gwałtowne spowolnienie meteoru i zamianę go w kulę ognia. Mały kometarny pył zwykle spala się i nigdy nie dociera na powierzchnię ziemi. Natomiast materiał asteroidy może być większy i, jeśli warunki są odpowiednie, może przetrwać w atmosferze i wylądować na ziemi jako meteoryt.

Spadki meteorów obserwowane za pomocą stacji bolidowych pomagają w ustaleniu interakcji ciała z atmosferą ziemską, jego zwalniania, jasności w zależności od obiektu oraz zmian masy podczas spadania. Obserwacja trajektorii atmosferycznej tych ciał pozwala obliczyć ich orbity, a jeśli obiekt nie spali się w całości i spadnie na ziemię, jest duża szansa na jego odnalezienie. Taki meteoryt jest bezcennym źródłem informacji o Układzie Słonecznym, gdyż zachowuje historię swoich macierzystych ciał, dając nam wskazówki dotyczące formowania się i ewolucji ciał planetarnych w ciągu ostatnich 4,56 miliarda lat.

I stacja bolidowa

Od kwietnia 2005 roku Obserwatorium Astronomiczne UZ uczestniczy w projekcie PAVO (Polskie Automatyczne Video Obserwacje), który zajmuje się automatycznymi obserwacjami oraz rejestrowaniem meteorów i bolidów nad Polską. Projekt ten jest częścią Europejskiej Sieci Bolidowej. W odróżnieniu od naszych europejskich sąsiadów, budowane w Polsce stacje obserwacyjne oparte są na technologii video, co w dużymym stopniu ułatwia analizowanie otrzymanych danych i zmniejsza koszt utrzymania stacji.