Wyszukaj
Zmień rozmiar czcionki
Wersje kontrastowe
Język
en
Urodził się w 1951 roku. Po ukończeniu szkoły podstawowej, a następnie średniej – I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej - podjął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Studia ukończył w r. 1975 uzyskując tytuł zawodowy magistra, a następnie został skierowany na studia doktoranckie na Uniwersytet Warszawski. Podczas pracy nad doktoratem, jego opiekunem naukowym został prof. Marek Demiański który zaproponował mu zajęcie się odkrytymi w r. 1967 niezwykłymi obiektami, pulsarami. I tak zaczęła się jego fascynacja. Nad rozwiązaniem zagadki pulsarów pracował do końca życia.
Studia doktoranckie ukończył w r. 1979 i wrócił na uczelnię do Rzeszowa. Po obronie doktoratu w 1983 r. otrzymał awans na stanowisko adiunkta. Niedługo potem otrzymał propozycję wyjazdu do Stanów Zjednoczonych do Narodowego Centrum Radioastronomii (NRAO) w Charlottesville, Virginia. Pracował tam przez rok a następnie, od 1985 do 1987 roku przebywał na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Kentucky w Stanach Zjednoczonych.
Po powrocie na uczelnię w Rzeszowie, zaczął myśleć o zorganizowaniu międzynarodowej konferencji poświęconej pulsarom. Wśród władz uczelni rzeszowskiej nie znalazł poparcia dla swojego pomysłu i zaczął myśleć o przeniesieniu się do innej uczelni w kraju. Objechał kilka ośrodków i najlepszą propozycję oraz pełne poparcie i chęć pomocy do zorganizowania wspomnianej konferencji znalazł w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze.
I tak prof. Gil w r. 1988 zaczął pracę w Instytucie Fizyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Zielonej Górze. W tym samym roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Warszawskim. Na WSP pracował najpierw na stanowisku adiunkta, następnie kolejno: docenta, profesora nadzwyczajnego, a po uzyskaniu w r. 1996 stopnia profesora – profesora zwyczajnego. Zaraz po rozpoczęciu pracy w Zielonej Górze, prof. Gil zaczął organizować wspomnianą wyżej konferencję a jednocześnie z Jego inicjatywy powstało w 1990 roku Zielonogórskie Centrum Astronomii (ZCA), które, po utworzeniu w 2001 r. Uniwersytetu Zielonogórskiego, przekształcono w Instytut Astronomii.
Konferencja poświęcona pulsarom odbyła się ostatecznie w Łagowie Lubuskim w czerwcu 1990 r. Wzięło w niej udział około 100 naukowców z całego świata.
W latach 1991-93 przebywał na stypendium Humboldta w Instytucie Radioastronomii Maxa Plancka w Bonn. W 1997 roku wyjechał jako honorowy profesor wizytujący na Uniwersytet w Hong Kongu. Honorowe stypendium Humboldta uzyskał w 2001 roku. W 2005 roku przebywał na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Las Vegas w Nevadzie, USA, jako profesor wizytujący.
Prof. Gil był dyrektorem ZCA a następnie Instytutu Astronomii aż do objęcia w r. 2012 funkcji prorektora ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Jak wyżej wspomniano, prof. Gil zajmował się badaniem pulsarów, czyli gwiazd neutronowych, a w szczególności ich promieniowaniem radiowym i rentgenowskim. Wyniki Jego prac wykorzystane zostały przy tworzeniu podręczników dotyczących astrofizyki pulsarów, m.in. wydanych przez Cambridge University Press; Lorimer, Kramer (2005); Handbook of Pulsar Astronomy oraz w Pulsar Astronomy, Lyne, Graham-Smith (2006, 2012).
Prof. Gil jest autorem ponad 150 artykułów naukowych i kilku książek popularnonaukowych: UFO Dȁniken i zdrowy rozsądek, Wiedza i Życie, 1996; Cytując Dȁnikena, Fundacja Rozwoju Centrum Astronomii, Zielona Góra 1999.
W latach 1989-90 prof. Gil doprowadził do kapitalnego remontu zabytkowej Wieży Braniborskiej z 1860, w której mieściło się Zielonogórskie Centrum Astronomii, a później Instytut Astronomii. W otwarciu obiektu po remoncie uczestniczył noblista Anthony Hewish, odkrywca pulsarów radiowych.
Janusz Gil miał duży wpływ na propagowanie astronomii w Zielonej Górze, a ponieważ fascynowała go postać wielkiego astronoma, Jana Keplera, propagowanie to powiązał z popularyzowaniem Jego postaci. Na początku były to pikniki astronomiczne, później festiwale astronomiczne które nazwano „Kepleriadami”. W 2005, po zdobyciu funduszy na przebudowę tarasu wieży, prof. Gil posadowił na jej szczycie w pełni zautomatyzowane cyfrowe optyczne obserwatorium astronomiczne, które obecnie działa na Suhorze. Urzeczywistnił również pomysł budowy Centrum Nauki Keplera – Planetarium Wenus, które prowadzi działalność od 2015 r. Ideą popularyzacji postaci Jana Keplera zainteresował również władze miasta Żagania gdzie wielki astronom spędził ostatnie lata swojego życia.
Pod patronatem „Polityki” zainicjował też tworzenie rankingu naukowego uczelni akademickich w Polsce na podstawie indeksu Hirscha. Odbyły się, niestety, tylko dwie edycje rankingu, w latach 2013 i 2014, ponieważ po jego śmierci zabrakło kontynuatora tego pomysłu.
Profesor Janusz Gil pozostanie w pamięci jednak przede wszystkim jako założyciel zielonogórskiej astronomii. Stworzył on od podstaw Instytut Astronomii – nowy ośrodek na astronomicznej mapie Polski – który uzyskał uprawnienia do prowadzenia kierunku studiów astronomia oraz do doktoryzowania, a którego znaczenie naukowe wykracza daleko poza granice kraju. Wielu absolwentów kierunku astronomia kontynuuje z sukcesami pracę naukową.
Od 2015 r. Instytut Astronomii, już w nowej siedzibie - na kampusie A Uniwersytetu Zielonogórskiego - nosi jego imię.
Archiwalne materiały video:
